روانشناسی و شناخت خطاهای رفتاری بازار های مالی

مقدمه:

همان طور که بازار های مالی از جمله بازار بورس ایران می توانند باعث چند برابر کردن سرمایه و سود آوری خوب باشد به همان نسبت  می تواند باعث از بین رفتن سرمایه در مدتی کوتاه شود.چهار عامل می تواند باعث موفقیت یک معامله گر در بازار بورس شود:

۱-تسلط به تحلیل بنیادی

۲- تسلط به تحلیل تکنیکال

۳-شناخت رفتاری و روانشناسی کلیت بازار

۴-تجربه فردی

عوامل ذکر شده به مانند ۴ پایه از یک صندلی می باشند که اگر یکی از پایه ها نباشد فرد معامله گری که سوار بر این صندلی هست را به زمین می زند و باعث زیان سرمایه او می شود. در این مقاله سعی شده است که عوامل روانی و رفتاری موثر مرتبط با بازارهای مالی به خصوص بازار بورس ایران که بعضا باعث  می شود معامله گر دچار اشتباه در تصمیم گیری و ایجاد ضرر و زیان برای سرمایه ی خود ودیگران شود، مورد بحث وتحلیل قرار گیرد تا با شناسایی این عوامل  و راه های مقابله با آن تا حد امکان از این خطاهای رفتاری جلوگیری شود زیرا جامعه بورسی، متشکل از همین افراد و معامله گران است و رفتار و عملکرد آنها باعث جهت گیری رفتار کلیت بازار بورس است و با تصحیح رفتار هیجانی و کنترل آن می توان امید به اصلاح و عمق بخشیدن به کلیت بازار بورس داشت.

اکنون می خواهیم به بررسی عوامل موثر بر رفتار معامله گران بپردازیم تا با شناخت صحیح آنها بتوانیم تا حد امکان و حد اکثری از خطاهای ذهنی مربوط به آنها جلوگیری کنیم:

۱-شاخص بورس:

به طور کلی شاخص بورس نمایانگر وضعیت کلی بازار در یک مقطع مشخص می باشد.در مقاطع زمانی که شاخص بورس به شدت منفی و به اصطلاح ریزشی است به چند دلیل باید تا حد امکان از معامله خودداری کرد:

زمانی که شاخص به شدت ریزشی  و منفی است و هر روز عدد های بالای منفی و قرمز را در مقابل دیدگان فعالین بازار قرار می دهد خود به خود این دستور را به ذهن افراد صادر می کند که سرمایه شما در حال از بین رفتن است و بیشتر از این هم جای افت قیمت ها وجود دارد پس معامله گران، مخصوصا افراد کم تجربه از یک جایی به بعد دست به معاملات هیجانی و فروختن سهام خود با ضرر های زیاد می زنند که این خود به بیشتر منفی شدن کلیت بازار و خروج نقدینگی از آن شدت بیشتری می بخشد.

پس عقل سلیم حکم می کند که در چنین بازاری اقدام به معامله و خرید سهام نکنیم حتی اگر خیلی از سهام در ارزنده ترین قیمت های خود باشند و بگذاریم شاخص بورس و کلیت بازار به نقطه ای برسد که متعادل شود و به جایی برسد که در یک مدت زمانی معین دیگر عدد های منفی بالا را به خود نبیند.

اما در زمانی که شاخص کل مثبت و رو به بالا است درست بر عکس مطالب بالا اتفاق می افتد یعنی اکثر فعالین بازار نه تنها سهام قبلی خود را نگهداری می کنند و نمی فروشند بلکه نقدینگی جدید جهت خرید نیز اضافه می کنند که این خود باعث مثبت شدن و افزایش قیمت ها در آن مدت زمان می باشند.

اگر از دیدگاه جامعه و مردم عادی به بازار بورس نگاه کنیم و خودمان را

جای یک فرد عادی بگذاریم زمانی که شاخص کل منفی و به شدت ریزشی می باشد و هر روز در روزنامه ها و اخبار در مورد منفی بودن اکثریت سهام بورسی صحبت شود از لحاظ روانی وفکری این مطلب به ذهن افراد عادی خطور می کند که بازار بورس بازاری زیانده می باشد و هیچ شخص عادی یا سازمانی حاضر نمی شود سرمایه ی خود را وارد بازاری کند که هر روز درحال افت و ریزش است .پس هیچ نقدینگی و پول جدیدی نیز وارد بازار نمی شود .اما در زمانی که شاخص مثبت ورو به بالا است و هر روز در روزنامه ها واخبار حرف از صعود قیمت سهام و شاخص بورس است ،به صورت ناخودآگاه ذهن افراد عادی جامعه به سمت سرمایه گذاری در بازار بورس می رود که این خود باعث تزریق نقدینگی و پویاتر شدن معملات می شود.

توضیح این نکته ضروری است که منظور از ریزشی بودن شاخص کل اصلاح های کوتاه مدتی آن نیست. اگر شاخص کل در یک بازه ی میان مدتی  اکثریت روزهای معاملاتی عددهای منفی بالا را نشان دهد این به معنی ریزش است اما در یک بازه ی زمانی صعودی شاخص کل روزهایی هم هست که نیاز به استراحت و به اصطلاح اصلاح دارد که ممکن است چند روزی هم شاخص منفی باشد که منظور چنین بازاری نیست.

اگر چه در بعضی از بازه های زمانی به صورت دستوری سعی در مثبت کردن یا منفی کردن شاخص بورس به وسیله معاملات بلوکی دارند(که البته این مطلب هم ریشه در تاثیر گذاری بر افکار عمومی آحاد جامعه دارد) اما کماکان شاخص کل اصلی ترین نمایانگر وضعیت کلی بازار بورس است که تاثیر بسزایی بر رفتار و ذهنیت افراد عادی جامعه و فعالین بازار سرمایه دارد.

مقاله در مورد خوش بینی و بدینی افراطی نسبت به بازار

ادامه مقاله در پست های آینده می توانید مشاهده کنید

مولف:امیرحسین حقیقتی

لینک ویدیوهای آموزشی

مدیریت سرمایه ، تابلوخوانی و نوسانگیری

 مبادلات ارزی (فارکس)

بنیادی مقدماتی

آتی سکه