سنگ آهن چهارمین عنصر فراوان در پوسته زمین است که ماده اولیه برای تولید فولاد محسوب میشود و ۹۸% از سنگ آهن استخراج شده در تمام سطح جهان برای تولید فولاد استفاده میشود. فولاد یکی از مهمترین فلزاتی است که کشورها بخصوص کشورهای در حال توسعه برای توسعه زیرساخت ها، راه سازی، حمل و نقل و ماشین آلات و غیره از آن استفاده میکنند. لذا ارتباط نزدیکی بین میزان مصرف فولاد و توسعه کشورها وجود دارد و به همین دلیل میزان تقاضای فولاد در این بخش ها، بر تقاضا و قیمت سنگ آهن اثرگذار است. طبق آمار بیشترین ذخایر سنگ آهن در چهار کشور استرالیا، برزیل، روسیه و چین قرار گرفته است. بدان معنا که ۷۰% ذخایر سنگ آهن در این چهار کشور است، یعنی این چهار کشور نقش مهمی در قیمت سنگ آهن (ماده اولیه فولاد) دارند. طی روند استخراج سنگ آهن کیفیت و یا به عبارتی عیار سنگ آهن، میزان ذخایر مربوطه، تکنولوژی مورد استفاده و در نهایت دسترسی آسان به پروسه حمل و نقل ، بسیار حائز اهمیت است. طبق بررسی های کارشناسان جهانی، عیار سنگ آهن در برزیل و استرالیا نسبت به سایر تولیدکنندگان بزرگ، بسیار بالاتر است. در مقابل چین بعلت ضعف در موارد گفته شده از صرفه ی اقتصادی تولید سنگ آهن دور شده است. تا سال ۲۰۱۳ چین با ظرفیت ۱٫۴۵۰ هزار تن اولین تولیدکننده جهانی سنگ آهن بود اما در سال ۲۰۱۴ با کاهش شدید تولید (بدلیل بهای تمام شده بالا) مواجه شد و اکنون بعداز استرالیا و برزیل در جایگاه سوم قرار دارد. بهای تمام شده تولید سنگ آهن در استرالیا و برزیل نسبت به چین و سایر کشورها بسیار پایین است که از همین رو میزان تولید استرالیا و برزیل را افزایش میدهد. در پایان سال ۲۰۱۵ میزان ذخایر سنگ آهن ۱۸۵٫۱ میلیارد تن برآورد شد. استرالیا با حجم ۵۴ میلیارد تن معادل ۲۹٫۲% از کل ذخایر، بعنوان بزرگترین کشور دارای سنگ آهن شناخته شده است و بعد از آن به ترتیب کشورهای روسیه ۱۳٫۵% ، برزیل و چین ۱۲٫۴% ، آمریکا ۶٫۲% و هند ۴٫۴% قرار دارند. در ایران اکثر تولید سنگ آهن در اختیار مجموعه هایی ازجمله شرکت چادرملو( #کچاد ) ، گل گهر( #کگل )، سنگ آهن مرکزی بافق( #کبافق ) و سنگ آهن سنگان میباشد که حدود ۹۰% تولید سنگ آهن کشور را در اختیار دارند و بقیه در دست معادن خصوصی ای است که در خراسان(سنگان و خواف)، کرمان، یزد، زنجان و آذربایجان شرقی قرار دارند. اکثر تولید این شرکت های بزرگ برای صنعت فولاد داخلی به مصرف میرسد که شرکت های فولاد مبارکه( #فولاد ) ، ذوب آهن( #ذوب ) ، فولاد خوزستان( #فخوز ) ، فولاد هرمزگان( #هرمز ) و فولاد خراسان( #فخاس ) جزء بزرگترین مصرف کنندگان این ماده اولیه و جزء بزرگترین تولیدکنندگان فولاد کشور میباشند. ?مشکلات موجود در صنعت: ۱- وجود واسطه های ناشی ۲- عدم انجام تعهدات توسط فروشندگان بصورت کامل ۳- معادن با تجهیزات کم و نیروهای غیرمتخصص وسنتی ۴- پیشنهادات دروغین ۵- قیمت های متغییر برای تولید ۱ تن فولاد به ۲٫۵۶ تن سنگ آهن نیاز است. بر اساس آمار منتشر شده از وزارت صنعت، تولید سنگ آهن در سال ۹۴ نزدیک به ۶۵ میلیون تن بود که در افق ۱۴۰۴ این مقدار به ۱۱۵ میلیون تن خواهد رسید.
امید رضا قیراطی